-
1 ук
I сущ.1) в разн. знач. стрела́аткан ук кире кайтмый — вы́пущенная стрела́ обра́тно не возвраща́ется
картадагы кызыл уклар — кра́сные стре́лы на ка́рте
2) стре́лкасәгать угы — стре́лка часо́в
манометр угы — стре́лка мано́метра
үлчәү угы — стре́лка весо́в
3) жа́ло ( обычно у насекомых)елан угы — змеи́ное жа́ло
4) перен. остриёсатира угы — остриё сати́ры
5) бот. волосо́к, шипкычыткан уклары — воло́сики крапи́вы
•- ук ату- ук елан
- ук савыты••- ук кебекII частица1) ( с местоимениями) жешул ук урында — на то́м же ме́сте
шундый ук — тако́й же
шулай ук — та́к же
шул ук тавыш — то́т же го́лос
2) в сочет. с прил. и нареч. дово́льно-таки́юл яхшы ук йончытты — доро́га дово́льно-таки́ изму́чила
якын ук килдек — подошли́ дово́льно-таки́ бли́зко
яхшы ук зур — дово́льно-таки́ большо́й
3) да́жеурыныннан ук торды — да́же с ме́ста привста́л
кычкырып ук җибәрде — да́же вскри́кнул
4) с сущ. в дат. и напр. п. до са́мого, вплоть до, да́же; ажөйгә чаклы ук — аж до до́ма
урманга ук барып җиттем — я дошёл (аж) до са́мого ле́са
5) с сущ. в исх. п. и нареч. са́мыйэшнең башыннан ук — с са́мого нача́ла рабо́ты
бусагадан ук — от са́мого поро́га
алдан ук — зара́нее, с са́мого нача́ла
6) в сущ. в предл. п. и деепр. на -ганчы (-канчы) ещё, уже́мәктәптә чакта ук — ещё в шко́ле
кояш чыкканчы ук — ещё до рассве́та
7) с деепр. на -гач (-кач) как то́лько; сра́зуишек ачылгач ук — как то́лько откры́лась дверь
кайткач ук — сра́зу по возвраще́нии
8) сра́зу же, ту́т жекайтышлый ук кер — ту́т же по пути́ загляни́
См. также в других словарях:
җирле — I. с. 1. Җиргә ия булган, чәчүлеге булган 2. Шул җирдә туып үскән; киресе: читтән килгән җирле халык, җирле кадрлар. Читтән китерелмәгән, шул урында табылган яки эшләнгән җирле чимал. Шул җир, шул урынчылык өчен хас, диалекталь җирле мәзәк 3. Ил… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урындагы — с. 1. Билгеле бер җиргә, өлкәгә караган, шул өлкәгә бәйләнешле урындагы оешмалар. Шул урында эшләнгән яки булган; читтән китерелмәгән. Шул урында яшәүче; җирле урындагы халык 2. Нин. б. хезмәт урынында эшләүче, штаттагы эштә эшли торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шунда — а. 1. Шул алмашлыгының урын вакыт килеше формасы; алда әйтелгән исемне алмаштырып килә һәм җөмләдә хәл функциясен үти: шул җирдә, шул урында. Нин. б. мәсьәлә, эш, күренеш яки әйберне аеруча басым ясап күрсәтергә кирәк булганда кулланыла бөтен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
югары — рәв. 1. Өскә, өскә таба; киресе: түбән, түбәнгә. Түргә. Үргә. Агым үренә таба, агымга каршы. Өскә, өске яки өске катка 2. Биеккә, биеклеккә таба. Чагыштырмача биегрәк 3. Биегрәк, өстәрәк 4. с. Өске, югарыгы 5. с. Гади, натураль саннар белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
туктау — (ТУКТАТУ) – 1. Йөрешне, хәрәкәтне өзү, бүлү, бетерү, хәрәкәтсез калу 2. Теге яки бу эшне эшләүдән тукталу, тыелу, чикләнү. үз эшен, шөгылен вакытлыча өзү, бүлү. Өзелү, бетү, дәвам итмәү 3. Чыкмый башлау, яшәеше бетү (вакытлы матбугат тур.) 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
анда — а. 1. Урынны күрсәтә һәм аның сөйләүчедән ераграк икәнлеген белдерә; ул урында; киресе: монда 2. Ул алмашлыгының урын вакыт килешендәге формасы: ул кешедә, аңарда. Нин. б. әйбергә, мәсьәләгә яки кешегә ишарә итеп әйтелә анда эшең булмасын 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тыш — I. 1. Берәр нәрсәнең өске, күзгә күренеп торган ягы; киресе: эч 2. Киемнең уң ягы, өске ягы; эчлек өстенә тегелгән тукыма. Мендәр, одеял һ. б. ш. әйберләргә кидерелә торган капчык сыман нәрсә; тышлык 3. Китап, дәфтәр һ. б. ш. ның өске ягына… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
амфитеатр — 1. Борынгы грекларда һәм римлыларда: тамаша өчен түбәсе ачык корылма (анда тамашачыларның урыннары арена тирәли ярым түгәрәк яки түгәрәк ясап төзелгән) 2. Хәзерге театрда яки циркта: партер артында яки ложалар өстендәге ярым түгәрәк булып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җаваплы — с. 1. Эшнең нин. б. төре белән җитәкчелек итә, шул эшнең уңышлы үтәлешен тәэмин итә торган (кеше). Аерым административ бүлек яки хуҗалыкның бер тармагы белән җитәкчелек итә торган (эш, вазифа тур.) җаваплы эшкә куелган кеше. Шундый җитәкче урында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җек — I. и. 1. Такта һ. б. ш. әйберләрдә ярык калдырмыйча бер беренә тоташып, кереп тормыш өчен махсус ясалган уенты, ырмау рам җегенә кысылып торган пыяла кисәкләрен кырып төшерде 2. Берничә кисәкне ялгап эшләнгән әйберләрдә тоташкан урын һәм шул… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пресс-үзәк — Съездларда, җыелышы киңәшмәләрдә журналистларны, радио һәм телевидение комментаторларын информация белән тәэмин итүче матбугат органы һәм шул орган урнашкан бина; берәр әһәмиятле урында тора торган журналистлар үзәге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге